Amerika Birleşik Devletleri, her yıl ortalama 700.000 kişiye göçmen vizesi vermektedir. Bu kişiler, süresiz oturum hakkı elde ederek Amerika’da yasal biçimde yaşamaya başlar. Göçmenler ABD vatandaşı değildir; ancak hukuken kalıcı ikamet hakkına sahiptirler. Bu da onları hem haklar hem de yükümlülükler bakımından özel bir statüye yerleştirir.
Bu yazımızda Marsan Akguc Law ekibi olarak ABD’deki göçmenlerin sahip olduğu temel hakları, Green Card sahiplerinin avantajlarını ve farklı vize statülerindeki kişilerin yasal konumlarını ele alıyoruz.
Göçmenlerin Sahip Olduğu Temel Haklar
Amerika’da yasal olarak bulunan herkes, vatandaş olsun ya da olmasın, ABD Anayasası’nın sunduğu bazı temel güvencelere sahiptir. Bu haklar, “göçmen” statüsüyle yaşayan kişileri de kapsar:
Göçmenlerin Yasal Süreç Hakkı (Due Process)
ABD Anayasası, herkesin adil yargılanma ve hukuki süreçlerden eşit şekilde yararlanma hakkını korur.
Bir göçmen sınır dışı edilmek istendiğinde bile, genellikle bir göçmenlik hakimi önünde duruşma hakkına sahiptir.
Göçmen Ayrımcılığına Karşı Koruma
1964 tarihli Medeni Haklar Yasası (Civil Rights Act) başta olmak üzere birçok federal yasa,
ırk, renk, ulusal köken, din, cinsiyet veya engellilik temelli ayrımcılığı yasaklar.
Bu korumalar, göçmenlik statüsünden bağımsız olarak herkese uygulanır.
Göçmenler İçin Adil Çalışma Koşulları
ABD’de çalışan tüm kişiler, Adil Çalışma Standartları Yasası (FLSA) ve İş Güvenliği Yasası (OSHA) kapsamında korunur.
Bu yasalar; asgari ücret, fazla mesai ödemesi ve güvenli çalışma ortamı hakkını güvence altına alır.
Göçmenlerin Sessiz Kalma Hakkı
ABD Anayasası’nın Beşinci Maddesi, kişilere kendilerini suçlayabilecek sorulara cevap vermeme hakkı tanır.
Göçmenler, polis veya göçmenlik yetkilileri tarafından sorgulandığında sessiz kalma hakkını kullanabilir.
Göçmenlerin Avukat Tutma Hakkı
Tüm göçmenler, göçmenlik davalarında bir avukatla temsil edilme hakkına sahiptir.
Devlet avukat atamaz; ancak bireyler kendi avukatlarını tutabilir veya ücretsiz hukuki yardım kuruluşlarından destek alabilir.
Green Card Sahiplerinin Hakları
Green Card sahipleri, ABD’de süresiz ikamet ve çalışma hakkına sahip olan yabancılardır.
Bu statü, yalnızca yaşam hakkı değil, aynı zamanda birçok sosyal ve ekonomik avantaj sunar.
Çalışma Hakları
Green Card sahipleri, istedikleri işte çalışabilir, iş değiştirebilir veya kendi işlerini kurabilirler.
Çalışma hakları, ABD vatandaşlarıyla aynıdır. İşverenler bu kişilere karşı ayrımcılık yapamaz.
Sosyal Haklar ve Yardımlar
Yeterli çalışma süresine ulaşan Green Card sahipleri;
- Sosyal güvenlik (Social Security),
- Emeklilik,
- Engellilik yardımları,
- Medicare sağlık sigortası(Green Card sahipleri, genellikle 40 çeyrek yani 10 yıl prim ödemiş olmalıdır)
gibi haklardan yararlanabilirler.
Ayrıca düşük gelirli bireyler belirli bekleme süresinden(kural olarak 5 yıl, mülteciler, çocuklar vb. istisnalar mevcut) sonra SNAP (gıda yardımı) veya SSI (ek gelir desteği) gibi federal programlara erişebilir.
Eğitim Hakları
Green Card sahiplerinin çocukları devlet okullarında Amerikan vatandaşlarıyla eşit haklara sahiptir.
Ayrıca, eyalet üniversitelerinde “yerel öğrenci” statüsü alarak düşük ücretli eğitim imkanlarından yararlanabilirler.
Federal öğrenci yardımlarına (FAFSA) da başvurabilirler.
Seyahat Hakları
Green Card sahipleri ABD’ye diledikleri zaman giriş çıkış yapabilir.
Ancak 6 aydan uzun süre yurtdışında kalmak, “kalıcı ikamet niyeti” konusunda şüphe yaratabilir.
1 yıldan fazla kalacaklarsa, önceden “re-entry permit” (geri dönüş izni) almaları gerekir.
Vatandaşlığa Geçiş Hakkı
Green Card sahipleri, 5 yıl (ABD vatandaşı eşi olanlar için 3 yıl) kesintisiz ikamet sonrası vatandaşlığa başvurma hakkına sahiptir.
Statünün Kaybedilme Riskleri
ABD dışında uzun süre kalmak, ciddi suçlara karışmak veya sahte beyan vermek, Green Card’ın iptaline yol açabilir.
Bu nedenle, seyahat planları veya cezai süreçler öncesinde mutlaka göçmenlik avukatıyla görüşülmelidir.
Geçici Çalışma Vizeleri Sahiplerinin Hakları
ABD’de geçici olarak çalışan göçmenler, sahip oldukları vize türüne göre belirli haklara sahiptir.
En yaygın vizeler: H-1B, L-1 ve O-1’dir.
H-1B Vizesi
Nitelikli profesyoneller için verilen bu vize, belirli bir işveren altında çalışma hakkı tanır.
İlk etapta 3 yıl geçerlidir, 6 yıla kadar uzatılabilir.
H-1B sahipleri, ABD’de vergi öder ve sosyal güvenlik sistemine katkıda bulunur.
Ayrıca “dual intent” (çifte niyet) özelliği sayesinde, Amerika’da çalışırken Green Card başvurusu yapabilir.
L-1 Vizesi
- Uluslararası şirketlerin yöneticileri veya uzman personeli için tasarlanmıştır.
- Yalnızca transferi yapan şirket bünyesinde çalışma hakkı verir.
- L-1A yöneticiler için 7 yıl, L-1B uzmanlar için 5 yıl geçerlidir.
- Eşler (L-2) çalışma izni alabilir. Bu vize de çifte niyetlidir ve Green Card’a geçiş süreci kısadır.
O-1 Vizesi
- Bilim, sanat, spor veya iş dünyasında olağanüstü yetenek sahibi kişilere verilir.
- 3 yıl geçerlidir, projeler sürdükçe uzatılabilir.
- Eşler ve çocuklar (O-3) ABD’ye gelebilir; ancak yalnızca O-1 sahibi çalışabilir.
Öğrencilerin ve Ziyaretçilerin Hakları
F-1 / J-1 Öğrenci Vizeleri
Bu vizelerle gelen öğrenciler; eğitim kurumlarında tam zamanlı öğrenim görebilir, kampüs içinde sınırlı süreli çalışabilir.
- İzin alınmadan kampüs dışı çalışma yasaktır.
- İhlaller, vize statüsünün iptaline yol açabilir.
B-1 / B-2 Vizeleri (İş Ziyareti & Turizm)
Bu vizeler kısa süreli ziyaret içindir.
- B-1: Toplantı, fuar veya iş görüşmesi için.
- B-2: Turizm, aile ziyareti veya sağlık amaçlı seyahatler için.
Bu statülerde çalışma kesinlikle yasaktır.
Kişiler özel sağlık sigortası yaptırmalı, kalış sürelerini aşmamalıdır.
Hak İhlalleri ve Profesyonel Destek
Göçmen statüsüne sahip kişiler, zaman zaman işveren, kiracı veya devlet kurumlarıyla yaşadıkları anlaşmazlıklarda haklarını bilmedikleri için mağdur olabilirler.
ABD hukuk sistemi, göçmenleri de korur; ancak hangi yasal çerçevede nasıl hareket edilmesi gerektiğini bilmek kritik öneme sahiptir.
Hak ihlaliyle karşılaşan göçmenler;
- Ayrımcılığa uğradığında,
- Haksız yere işten çıkarıldığında,
- Göçmenlik statüsüne dair belirsizlik yaşadığında mutlaka profesyonel bir göçmenlik avukatına başvurmalıdır.
Haklarınızı Bilmek, Statünüzü Korumaktır
ABD’de göçmen olarak yaşamak; büyük fırsatlarla birlikte ciddi yasal sorumluluklar da getirir.
Haklarını bilen ve gerektiğinde profesyonel destek alan bireyler, Amerika’daki hayatlarını daha güvenli ve istikrarlı bir temele oturturlar.
Eğer siz de göçmenlik statünüz, haklarınız veya daimi oturum konularında hukuki rehberliğe ihtiyaç duyuyorsanız,
Marsan Akguc Law ekibi olarak size yardımcı olmaktan memnuniyet duyarız.
info@marsanakguclaw.com adresine e-posta göndererek detaylı bilgi ve değerlendirme talep edebilirsiniz.
